Kask ochronny
Kask ochronny (a zgodnie z nomenklaturą stosowaną w normach i przepisach BHP hełm ochronny) to środek ochrony indywidualnej, który chroni głowę przed uderzeniem przedmiotów spadających z góry lub uderzeniem o wystające elementy.
Chcesz kupić kask ochronny, ale nie wiesz który?
Nie wiesz jak poprawnie dopasować kask, aby zwiększyć swoje bezpieczeństwo?
Zastanawiasz się, kiedy powinno się wymienić hełm ochronny na nowy?
Budowa kasku ochronnego
Kask ochronny (a zgodnie z nomenklaturą stosowaną w normach i przepisach BHP hełm ochronny) to środek ochrony indywidualnej, który chroni głowę przed uderzeniem przedmiotów spadających z góry lub uderzeniem o wystające elementy. Kask ochronny składa się ze skorupy, więźby, paska głównego oraz paska podbródkowego.
Skorupa to zewnętrzna część hełmu wykonana z tworzywa sztucznego
Więźba to wewnętrzna część hełmu – materiałowe lub plastikowe taśmy przymocowane od wewnątrz do skorupy. Ten element bezpośrednio styka się z głową pracownika. Zadaniem więźby jest utrzymanie hełmu na głowie użytkownika oraz odpowiednia amortyzacja uderzenia przyjętego przez skorupę. Taśmy mogą być materiałowe lub wykonane z tworzywa sztucznego. Więźba plastikowa jest łatwiejsza w utrzymaniu czystości, natomiast materiałowa jest uważana za wygodniejszą (można ją lepiej dopasować). Więźba może być 4-, 6- lub 8-punktowa. Im więcej punktów mocowania tym lepsze dopasowanie i utrzymanie hełmu na głowie.
Pasek główny to element więźby, który opasa głowę pracownika. Dzięki możliwości regulacji obwodu pozwala na stabilne osadzenie kasku ochronnego na głowie. Regulacja może być za pomocą paska lub specjalnego pokrętła (wygodniejsza opcja). Niektóre modele posiadają w tym miejscu potniki, które wchłaniają pot z czoła.
Pasek podbródkowy zabezpiecza kask przed spadnięciem z głowy pracownika w momencie pochylania się. Pasek posiada regulację. Pasek może być mocowany do więźby 2- lub 4-punktowo.
Jak wybrać kask ochronny?
1. Dobierz kask do rodzaju wykonywanej pracy
Kaski do różnych prac mają różną budowę. Podstawowym zadaniem kasku jest ochrona głowy przed zagrożeniami mechanicznymi. Dzięki specjalnej budowie kaski chronią również pracownika przed innymi czynnikami szkodliwymi. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z nich oraz nasze propozycje produktów.
Zwiększone ryzyko spadnięcia hełmu
W niektórych rodzajach prac pracownik przyjmuje różne pozycje, co stwarza ryzyko spadania hełmu z głowy np. częste schylanie się czy podnoszenie głowy do góry. W takich przypadkach należy zadbać o odpowiedni system mocowania hełmu na głowie.
Po pierwsze hełm powinien być idealnie dopasowany do obwodu głowy pracownika. Przed kupnem sprawdź jaki jest zakres regulacji pasa głównego kasku – pas główny powinien być dokładnie dopasowany do obwodu głowy pracownika – nie może być za mały ani za duży. Pasy główne mogą być regulowane za pomocą paska lub pokrętła (w naszym odczuciu wygodniejsze w użyciu).
Kolejnym elementem zapobiegającym zsunięciu się kasku z głowy jest pasek podbródkowy, który może być mocowany do więźby kasku za pomocą 2- lub 4-punktów. Im więcej punktów mocowania tym kask stabilniej leży na głowie. Dodatkowe punkty mocowania paska podbródkowego lepiej zapobiegają spadnięciu hełmu z głowy np. przy dużych podmuchach, gdy pracownik często zmienia pozycję ciała (schyla się lub pochyla) lub gdy istnieje ryzyko, że pasek może o coś zahaczyć.
Poniżej prezentujemy 2 kaski z naszej oferty, które powinny idealnie sprawdzić się w warunkach zwiększonego ryzyka spadnięcia hełmu ochronnego z głowy pracownika. Istnieje również możliwość dokupienia paska podbródkowego do kasku 3M G3000.
Kaski odporne na niskie lub wysokie temperatury
Od kasków ochronnych wymaga się, aby zachowywały swoje parametry ochronne w całym zakresie temperatur, jakie mogą występować na danym stanowisku pracy. W tym zakresie norma wyróżnia cztery kategorie hełmów:
- podstawowa – od -10°C do +50°C (bez szczególnego oznaczenia na hełmie),
- do stosowania w niskich temperaturach – od -20°C (na hełmie znajduje się oznaczenie -20°C),
- do stosowania w bardzo niskich temperaturach – od -30°C (na hełmie znajduje się oznaczenie -30°C),
- do stosowania w bardzo wysokich temperaturach do +150°C (na hełmie znajduje się oznaczenie +150°C).
Kaski z podstawowym zakresem temperatur od -10°C do +50°C
Pamiętajcie, że takie kaski nie mają oznakowania temperatury na swojej skorupie. Jeżeli kaski będą przechowywane i użytkowane w takim zakresie temperatur, nie stracą swoich właściwości ochronnych.
Kaski do pracy w niskich temperaturach
Do pracy w niskich temperaturach, czyli minimalnie do od -30°C również mamy do zaoferowania dwa modele kasków. Maksymalna temperatura wynosi +50°C.
Kaski odporne na odpryski stopionego metalu (MM)
Hełmy ochronne chroniące przed odpryskami metalu powinny posiadać na skorupie hełmu oznaczenie MM. Tego rodzaju kaski mogą być wykorzystywane w przemyśle ciężkim, w tym w odlewniach i spawalnictwie i przy obróbce metali.
Kaski posiadające właściwości elektroizolacyjne
W taki kask powinien być wyposażony każdy pracownik, który może być narażony na porażenie prądem elektrycznym. Jeżeli praca na stanowisku pracy wiąże się z ryzykiem kontaktu z elementami pozostającymi pod napięciem, należy stosować hełmy posiadające odpowiednie własności elektroizolacyjne.
Dla pracowników, którzy mogą być narażeni na krótkotrwały, przypadkowy kontakt z elementami elektrycznymi będącymi pod napięciem przemiennym do 440 V można stosować hełmy spełniające normę EN397, które dodatkowo mają na skorupie oznaczenie 440 V AC.
Dla osób, które na stałe pracują przy instalacjach niskiego napięcia, lepszą ochronę zapewni kask z oznaczeniem 1000 V AC spełniający normę EN 50365: Hełmy elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego napięcia. Hełmy te zapewnia niezawodną ochronę przed porażeniem prądem elektrycznym o wartości do 1000 V AC lub 1500 V DC.
Kaski posiadające dobrą wentylację
Jest to szczególnie ważne, gdy wykonywana praca związana jest z dużym wysiłkiem fizycznym i wysoką temperaturą otoczenia. W takich warunkach pracownik poci bardziej, dlatego, aby zapewnić mu komfort pracy hełm powinien być wyposażony w odpowiednią wentylację. Są to przeważnie otwory w skorupie hełmu, które zapewniają wymianę powietrza.
Warto również zwrócić uwagę czy kask posiada napotniki. Jest to kawałek specjalnego materiału przymocowanego do pasa głównego w okolicach czołach. Napotnik wchłania pot z czoła głowy.
Wszystkie nasze kaski wyposażone są zarówno w otwory wentylacyjne, jak i napotniki.
Kaski chroniące przed zgnieceniem bocznym
Jeżeli na danym stanowisku pracy występuje ryzyko zgniecenia bocznego głowy, zaleca się stosować hełmy, które wykazują podwyższoną odporności w tym zakresie. Hełmy takie posiadają oznaczenie LD.
Czy jest możliwość dołączenia do kasku specjalnych akcesoriów?
Jeżeli na danym stanowisku pracy wymagana jest również inne środki ochrony indywidualnej np. ochrona twarzy, uszu, oczu, dróg oddechowych to warto wybrać taki kask, do którego można dokupić nauszniki czy okulary. Hełmy takie posiadają odpowiednie gniazda zaczepowe umożliwiające zamocowanie takich ochron.
Dzięki temu mamy pewność, że cały sprzęt będzie ze sobą współgrał, a nie przeszkadzał w pracy.
Obecnie wszystkie nasze kaski posiadają specjalne uchwyty do zamocowania dodatkowych ochron twarzy, oczu, słuchu. Przed zakupem warto przejrzeć możliwe opcje i porównać ceny.
2. Czy dany kask ochronny spełnia normę?
Gdy kupujesz kask, koniecznie zwróć uwagę czy na kasku wybite jest oznaczenie zgodności z normą. Zgodność z normą jest gwarancją, że kask został wykonany z odpowiednich materiałów, a jego zdolność amortyzacji zapewnia odpowiedni poziom ochrony. Kask ochronny powinien spełniać przynajmniej jedną z niżej podanych norm. Jakie mamy w Polsce normy dotyczące hełmów ochronnych?
PN-EN 397: Przemysłowe hełmy ochronne
Hełmy spełniające tę normę powinny być wykorzystywane, gdy zagrożeniem są spadające przedmioty, które mogą uderzając w część ciemieniową głowy spowodować np. poważne uszkodzenia czaszki, mózgu lub kręgów szyi.
PN-EN 812: Przemysłowe hełmy lekkie
Hełmy lekkie mogą być stosowane, gdy głowa narażona jest na uderzenia o niewielkiej sile – uderzenia o twarde, nieruchome przedmioty, które mogą wywołać skaleczenia lub urazy powierzchowne.
PN- EN 14052: Wysokoskuteczne przemysłowe hełmy ochronne
Hełmy spełniające tę normę zabezpieczają pracownika w przypadku uderzenia przez spadające przedmioty o dużej energii i ostrych krawędziach oraz uderzenia pozaciemieniową częścią głowy o niebezpieczne obiekty na stanowisku pracy, które mogą skutkować urazami mózgu, pęknięciem czaszki lub urazami karku.
PN-EN 12492: Sprzęt alpinistyczny – Kaski dla alpinistów – Wymagania bezpieczeństwa i metody badań
Najlepiej, gdyby hełmy przeznaczone do pracy na wysokościach spełniały zarówno normę PN-EN 397, jak i PN-EN 12492.
EN 50365: Hełmy elektroizolacyjne do prac przy instalacjach niskiego napięcia
Co nam daje zgodność z normą? Norma wskazuje producentowi hełmów ochronnych np. z jakich materiałów może być wykonany hełm, wskazuje parametry konstrukcyjne, mówi o tym, jaką zdolność amortyzacji oraz odporność na przebicie powinien wykazywać kask. Norma również mówi, w jakim stopniu hełm powinien być odporny na działanie płomienia. To wszystko jest bardzo ważne, aby zapewnić pracownikowi jak największe bezpieczeństwo.
Czy kolor hełmu ochronnego ma znaczenie?
Pod kolorem hełmu może, ale nie musi kryć się funkcja danego pracownika. Takie rozróżnienie pomaga w szybkim zidentyfikowaniu osób pracujących np. na budowie. Przyjmuje się, że:
- hełm w kolorze białym używany jest zazwyczaj przez inżynierów, kierowników budowy, inspektorów nadzoru;
- kask w kolorze żółtym zarezerwowany jest dla pracowników fizycznych;
- kask ochronny niebieski przypisany jest dla osób pracujących na wysokościach, operatorów maszyn, elektryków i energetyków, czasami kolor niebieski oznacza też pracowników podwykonawczych;
- zielony kask noszą koordynatorzy oraz służby BHP;
- pomarańczowy kask oznacza geodetę;
- czarny – architekt lub inspektor nadzoru autorskiego;
- hełm w kolorze czerwonym oznacza praktykanta, czasami też gościa lub stażystę.
Tabela poniżej pozwoli wam łatwo i szybko sprawdzić, w jakich kolorach dostępne są nasze modele kasków.
| Kolor | 3M G3000 | POLSTAR YS-7 | POLSTAR YS-4B | JSP EVO 2 |
|---|---|---|---|---|
| Biały | tak | tak | tak | tak |
| Żółty | tak | tak | tak | tak |
| Niebieski | tak | tak | tak | |
| Zielony | tak | |||
| Pomarańczowy | tak | tak | ||
| Czarny | ||||
| Czerwony | tak | tak | tak |
Kask ochronny 2-punktowy i 4-punktowy – jaka jest różnica?
Ilość punktów mocowania kasku ochronnego dotyczy paska podbródkowego, a nie jak to często mylnie jest interpretowane więźby. Kask 4-punktowy to kask, którego pasek podbródkowy mocowany jest do więźby czterema puntami (po dwie z każdej strony paska podbródkowego).
W internecie znaleźć można błędne nazewnictwo takie jak kask sześciopunktowy, który wskazuje na ilość punktów mocowania więźby do skorupy, co jest błędem. Warto na to uważać!
Jaka jest różnica między kaskiem dwupunktowym a 4-punktowym w praktyce? Dodatkowe punkty mocowania paska podbródkowego lepiej zapobiegają spadnięciu hełmu z głowy np. przy dużych podmuchach, gdy pracownik często zmienia pozycję ciała (schyla się lub pochyla) lub gdy istnieje ryzyko, że pasek może o coś zahaczyć.
Więcej informacji na ten temat znajdziecie w artykule na portalbhp.pl.
Kiedy wymagane są hełmy ochronne?
Kaski ochronne powinny być stosowane wszędzie tam, gdzie istnieje ryzyko doznania urazu głowy. Uraz ten może być spowodowany:
- uderzeniem spadającego przedmiotu,
- bezpośrednie uderzeniem głową w stały lub ruchomy przedmiot,
- uderzeniem głowy podczas upadku (w tym upadku z dużej wysokości)
- poprzecznie działającymi siłami ściskającymi
Prócz ochrony przed czynnikami mechanicznymi hełmy ochronne mogą również chronić głowę pracownika przed:
- przed otwartym płomieniem, odpryskami stopionego metalu,
- porażeniem prądem elektrycznym,
- czynnikami chemicznymi jak; woda i wodne roztwory, kwasy i zasady, rozpuszczalniki organiczne, środki ochrony roślin.
Dlatego na rynku dostępne są różne rodzaje kasków ochronnych.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) jasno wskazuje prace narażające pracowników na urazy głowy, w tym w szczególności:
- prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w ich sąsiedztwie, przy wznoszeniu i demontażu szalowania, przy rozbiórkach obiektów budowlanych, prace montażowe i instalacyjne,
- prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach, wieżach, stalowych konstrukcjach hydraulicznych, wielkich piecach, w stalowniach, walcowniach, dużych zbiornikach i rurociągach, stacjach energetycznych, prace remontowo-montażowe przy kotłach i ich instalacjach,
- prace ziemne i skalne, prace w wykopach, rowach, szybach i tunelach,
- prace w podziemnych wyrobiskach, kopalniach odkrywkowych, przy wydobywaniu węgla i innych surowców mineralnych,
- prace z materiałami wybuchowymi,
- prace przy wielkich piecach, w zakładach przeróbki rud, kuźniach i odlewniach metali,
- prace w sąsiedztwie urządzeń do podnoszenia, dźwigów i przenośników,
- prace przy piecach przemysłowych,
- prace w stoczniach okrętowych,
- prace manewrowe na kolei.
Nie jest to oczywiście lista zamknięta. Każdy pracodawca musi dokonać oceny zagrożeń istniejących w jego zakładzie pracy i odpowiednio dobrać środki ochrony głowy i nie tylko. Np. w magazynach czy innych miejscach, gdzie używa się wózków widłowych może istnieć takie zagrożenie.
Podsumowując
jako podsumowanie przedstawimy fundamentalne zasady doboru hełmów ochronnych:
- w przypadku pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym bądź wysoką temperaturą wybrać należy hełm wyposażony w otwory wentylacyjne,
- w przypadku gdy praca wymaga pochylania się pracownika wybrać należy hełm z paskiem podbródkowym lub hełm z odpowiednio ukształtowanym pasem głównym, tak by dobrze obejmował potyliczną część głowy,
- w przypadku gdy praca związana jest z kontaktem z elementami będącymi pod napięciem, korzystać należy z hełmu o należytych właściwościach elektroizolacyjnych z oznakowaniem 440V AC,
- w przypadku gdy praca odbywa się przy narażeniu na odpryski stopionego metalu, używać trzeba hełmów odpornych na takie czynniki z oznakowaniem „MM”,
- w przypadku gdy pracownik narażony jest na boczne zgniecenie głowy, istnieje konieczność korzystania z hełmu o podwyższonej odporności z oznakowaniem „LD”,
- w przypadku gdy praca wymaga korzystania z innych ochron indywidualnych, takich jak osłona twarzy i przeciwhałasowe nauszniki, konieczne jest zastosowanie hełmu posiadającego otwory umożliwiające zamocowanie tych ochron,
- w przypadku gdy na stanowisku pracy istnieje zagrożenie wybuchem, dobrać należy hełm o właściwościach antyelektrostatycznych,
- w przypadku gdy w trakcie pracy pojawić się mogą inne czynniki mające wpływ na obniżenie lub utratę właściwości ochronnych hełmów, uwzględnić należy te czynniki przy doborze właściwego hełmu.